Vitesse werd op 14 mei 1892 opgericht als cricketclub en op 10 september 1892 besloot het bestuur om naast cricket ook voetbal te gaan spelen (enkele jaren eerder bestond er trouwens ook al een club Vitesse). Twee jaar lang speelde Vitesse alleen vriendschappelijke wedstrijden, totdat in 1894 de Gelderse competitie van de Nederlandse Voetbal Bond (NVB) van start ging. In 1895 en 1896 werd Vitesse kampioen van de Gelderse competitie en promoveerde naar de eerste klasse Oost die in het leven werd geroepen. Vitesse werd in 1897, 1898, 1903, 1913,1914 en 1915 kampioen van deze klasse, maar in de strijd om het landskampioenschap moest men genoegen nemen met 6 tweede plaatsen. In deze periode had Vitesse de beschikking over topspelers o.a. Willem Hesselink en Just Göbel. In 1914 werd Sutcliffe de eerste buitenlandse trainer.

Op 31 mei1914 was Vitesse het dichtst bij een kampioenschap van Nederland,na 3 van de 4 wedstrijden ging Vitesse met 6 punten aan de leiding, de beslissende wedstrijd werd de uitwedstrijd in Den Haag tegen de nummer twee HVV (maar HVV won met 2-1 en was kampioen). Door de Eerste Wereldoorlog zag de NVB geen mogelijkheid om een normale competitie te organiseren; in plaats van in klassen werden de clubs in het seizoen1914/1915 door nood ingedeeld in groepen. Vitesse was zoals alle Oostelijke clubs ingedeeld in groep A. Door gebrek aan concurrentie sloot Vitesse met gemak de groep winnend af, waarna het voor het Nederlands kampioenschap twee wedstrijden tegen Sparta, de winnaar van groep B, mocht spelen. Na een 2-1 zege in Arnhem volgde een 1-4 nederlaag in Rotterdam; de beslissingswedstrijd won Sparta? - 6 juni? 1915- op Amsterdams terrein overtuigend met 3-0.

Na het seizoen 1914/1915 kende Vitesse een terugval en degradeerde 30 april 1922? na 25 jaar uit de eerste klasse. Maar na het kampioenschap van de Tweede Divisie B won Vitesse ook beide? promotiewedstrijden tegen Rigtersbleek, de kampioen van de tweede klasse C en haalde Vitesse zelfs in 1927 de bekerfinale (1-3 verloren van VUC).? In het seizoen 1935 ging het echter weer mis; Vitesse degradeerde na een dramatisch seizoen, naar de tweede klasse. In de jaren daarop maakte Vitesse door onder andere de Tweede Wereldoorlog een sportief mindere periode mee die tot 1946 zou duren. Vier keer eindigde de club als tweede (1936, 1937, 1939 en 1942), twee keer als derde (1938 en 1940) en in 1941 en 1944 wist Vitesse na het kampioenschap haar promotie wedstrijden niet te winnen. Pas in het seizoen1945/1946 Vitesse kampioen van de Tweede Divisie om vervolgens ook de promotie-competitie winnend af te sluiten. Na een degradatie in 1948 en een promotie in 1950 deden de jonge spelers van Vitesse goed mee in de Eerste Klasse. In deze periode behaalden Sjaak Albertsen Wim Hendriks het Nederlands Elftal. In het seizoen 1952/1953 pakte Vitesse zelfs de titel in de Eerste Klasse B. In de wedstrijden die er op volgden voor het? kampioenschap kwamen de spelers van trainer Jan Zonnenberg echter wat te kort.
Veel spelers vertrokken in 1954 naar de nieuw opgerichte Nederlandse Beroeps Voetbal Bond (NBVB), bij Vitesse vertrokken 7 spelers naar De Graafschap. De leegloop van spelers van de vaderlandse competitie had als gevolg dat het niveau schrikbarend daalde en de KNVB kon niet anders dan ook betalingen toestaan. Op 27 augustus 1954 besloot het bestuur van Vitesse betaald voetbal te gaan spelen en 2 september 1956 werden de Eredivisie en de Eerste divisie in het leven geroepen. De eindstand bepaalde dat Vitesse in de Eerste divisie mocht uitkomen. In het seizoen 1959/1960 was de deelname aan de promotiewedstrijden het hoogtepunt.

Internationals: Gobel, Lutjens, Horsten, de Natris, van Dort, Rodermond, Hesselink, Buitenweg, Alberts, Hendriks