Voetbalwoorden
In deze rubriek bespreekt voetbalhistoricus Kees van der Waerden iedere maand een voetbalwoord dat in onbruik is geraakt. De verdwenen voetbalterm wordt verbonden met de herinnering aan een legendarische voetballer.
periode 1890 - 1900 | Goalkeeper (C.A. Schuld 1868 - 1932)
De term ‘goalkeeper’ werd al direct gebruikt in de eerste wedstrijdverslagen vanaf 1887. Daarnaast kwam de aanduiding ‘doelman’ voor, waarover een verslaggever opmerkte: “Doelman - een mooi Hollandsch woord voor goalkeeper”. (De Athleet 30-12-1893) Vier jaar later zou goalkeeper in De regels van het voetbalspel van 1897 vertaald worden als doelverdediger. Het woord goalkeeper komt dan weinig meer voor, omdat dit was vervangen door keeper.
De goalkeeper had het in de beginjaren van het competitievoetbal zwaar te verduren. Er waren geen regels die hem beschermden en waar het in het veld gewoon was om spelers voor de sokken te lopen, was het in het strafschopgebied zaak om de keeper met bal en al het doel in te werken: “Daar hij nooit te lang wachtte was het ook niet mogelijk hem met bal en al door den goal te loopen, hoewel dit zeer dikwijls werd geprobeerd.” (Ned. Sport 16-11-1889) Dit zogeheten omgooien of omlopen van de doelman was niet alleen toegestaan, maar werd ook aangemoedigd: “Den doelverdediger kan men zekerlijk wel eens omloopen…” (Mulier 1894) Gevolg was dat een keeper de bal meestal weg stompte als er spelers van de tegenpartij in de beurt waren. Mocht een goalkeeper de bal toch vangen dan kreeg hij nauwelijks gelegenheid om de bal uit te trappen, omdat de tegenstanders onmiddellijk op hem afstormden. Met de bal in handen was de keeper een dankbare prooi voor de tegenstander, waarbij hij niet meer dan twee passen mocht lopen. Om die reden stuiterde de doelman de bal op de grond alvorens hem uit te trappen of weg te gooien, maar snelheid was dan wel geboden. “Sommigen, zooals Tromp b.v.: gooien, ingeval men op hen aan¬stormt den bal naast het doel, rapen haar dan op en er mede voortloopende en steeds den bal op den grond kaatsende (ten einde niet meer dan twee pas met den bal in de hand te doen) brengen zij hem naar een open plek en schoppen van daar.” (Mulier 1894)
Het wegstompen van de bal was vooral het ding van doelman Schuld, die daarmee zelfs in Engeland furore maakte. Als eerste Nederlandse doelman zette hij voet op Engelse bodem om daar met Sparta een voetbalwedstrijd te spelen tegen de Harwich and Parkeston Football Club.* De Rotterdammers werden met zakdoeken uitgezwaaid door ruim 500 uitzinnige supporters, die vanaf de kade het Wilhelmus aanhieven en luchtkaarsen afschoten. Een jongen viel in het gedrang in het water en kon maar ternauwernood worden gered. De feestelijk versierde stoomboot ‘Claud Hamilton’ vertrok onder luid gejuich, voer over de Maas nog langs het Spartaterrein waar Spartaanse vlaggen wapperden en zette daarna koers richting Engeland. In Harwich werd het team met de nodige egards ontvangen, waarna de wedstrijd ’s middags om 14.45 uur een aanvang nam. Zo’n 3000 toeschouwers hadden zich rondom het veld verzameld en zij hoorden hoe een muziekkorps het Nederlands volkslied speelde. Doelman Schuld moet zijn ogen hebben uitgekeken, want zelfs de goals waren van netten voorzien: “Iets dat wij in Holland nog niet zagen en onzen clubs wel, als zeer practisch zouden willen aanbevelen.” (Nieuws van den Dag 5-04-1893) De tos werd verloren, zodat de Spartanen de eerste helft tegen de zon in moesten kijken. Na de gebruikelijke drie cheers gaf mr. A.J.H. Ward, de president van de Harwichclub de kick-off en kon de match beginnen. De meegereisde journalisten prezen de Hollandse voetballers voor hun spel en inzet, maar één speler stak er volgens hen met kop en schouders bovenuit. Dat was goalkeeper Schuld. Het Nieuws van den Dag schreef over hem: “Gedurende de eerste afdeeling was de bal minstens 3 à 4 maal reeds het net zeer nabij doch werd door den Heer Schuld prachtig teruggeworpen.” En in het Rotterdamsch Nieuwsblad valt te lezen: “Het spel van Schuld als goalkeeper was onverbeterlijk en ’t was een prachtig gezicht als hij de ballen voor de goal meesterlijk terugsloeg en dit waren niet weinigen. Hij werd vreeselijk door ’t publiek geroemd en telkenmale ging voor Schuld een luid gejuich op.” Tot de rust hield Schuld het doel schoon, maar na halftime kon hij niet voorkomen dat het toch nog 3 - 0 werd. Maar Sparta had geweldig gespeeld, want de laatste keer waren ze nog op eigen bodem met 0 - 8 verslagen. Na afloop gaf zelfs de referee aan dat hij zelden zo’n prachtige en vriendschappelijke match had gezien. Onder het spelen van het ‘Wien Neerlandsch Bloed’ verliet goalkeeper Schuld het veld in de wetenschap dat hij nationale roem had verworven. Schuld was echter gastspeler van Concordia en in de jaren daarna zou niet hij maar Gerrit Stok het Spartaanse doel meestal verdedigen. Schuld raakte uit beeld, speelde in 1915 nog in het veteranenteam een liefdadigheidswedstrijd voor Sparta tegen V.O.C., maar raakte als voetballer in vergetelheid. Later werd hij nog wel bekend als kenner van Keeshonden en terriers. Ter nagedachtenis aan zijn overlijden heeft de Iersche Setterclub een wisselbeker ingesteld, die de naam C.A. Schuldbeker zou dragen.
* In het onlangs verschenen artikel ‘Sparta slaat de brug naar Engeland’ (VI: 22-08-2012) geeft Frans van den Nieuwenhof aan dat niet Schuld, maar Gerrit Stok de doelman was. Dit lijkt mij niet correct en navraag bij de archivaris van Sparta Rotterdam (Peter Snoek) bevestigde dit: Schuld verdedigde het doel op 01-04-1893 (uitslag 3 – 0) en Stok was de keeper op 24-03-1894 (uitslag 7-0).
 "Vergroten")
)
)
)
)
)
)
)